Ο φόβος, ο πόνος, τα δάκρια και η απόγνωση χώρεσαν σε ένα μικρό αντίσκηνο στημένο σε έναν πρόχειρο καταυλισμό. Χωρίς νερό, χωρίς ηλεκτρισμό, χωρίς ένα στρώμα ζεστό, χωρίς γενικότερα τις απαραίτητες ανέσεις. Παρέα με τον καυτό ήλιο του καλοκαιριού αρχικά και ύστερα στο κρύο και τη βροχή του χειμώνα. Στοιβάχτηκαν όλα μαζί στις ψυχές των ανθρώπων που καλύφτηκαν κάτω από το αντίσκηνο, στεγάζοντας προσωρινά τις κατατρεγμένες ψυχές του που πενθούσαν για τη ζωή που άφησαν πίσω τους, για τους δικούς τους που έχασαν, για τα όνειρα που έμειναν μισά.
Όμως η φλόγα της ελπίδας για την επιστροφή έκαιγε ακόμη ζωηρή στις ψυχές τους. Ήταν μια προσωρινή διευθέτηση, έλεγαν, μέχρι να περάσει το κακό, να καταλαγιάσουν τα πράγματα και η ομαλότητα να επιστρέψει ξανά. Περνούσαν όμως οι μέρες και οι μήνες και το κακό δεν περνούσε. Η ζωή στους καταυλισμούς γινόταν και πιο δύσκολη. Οι άνθρωποι αυτοί έπρεπε να πάνε κάπου. Ένα χρόνο μετά, αρχίζουν να φεύγουν από τους καταυλισμούς και να μεταφέρονται σε νέους οικισμούς. Μικρά σπίτια που θα στέγαζαν και πάλι προσωρινά τους ανθρώπους της προσφυγιάς. Νέοι τόποι, με νέους γείτονες, άγνωστοι μεταξύ αγνώστων τις πλείστες των περιπτώσεων, που τους ένωνε όμως ένα κοινό στοιχείο. Ο ξεριζωμός… Από τότε μέχρι σήμερα πέρασαν πολλά χρόνια και άλλαξαν πολλά…
Μια από τις οδυνηρότερες συνέπειες της τουρκικής εισβολής του 1974 ήταν ο ξεριζωμός χιλιάδων συμπατριωτών μας. Κατατρεγμένοι και χωρίς να έχουν στο ήλιο μοίρα οι περισσότεροι, έτρεχαν να σωθούν με οδηγό το άγνωστο και με βάρκα την ελπίδα. Αμέσως μετά που η κατάσταση ησύχασε κάπως, έγινε αντιληπτό ότι οι άνθρωποι αυτοί έπρεπε να στεγαστούν κάπου. Η προσωρινότητα των καταυλισμών με τα αντίσκηνα που στήθηκαν σε διάφορα σημεία της ελεύθερης Κύπρου, έπρεπε να παραχωρήσει τη θέση της σε κάτι πιο μόνιμο. Έτσι άρχιζαν να κτίζονται οι πρώτοι προσφυγικοί συνοικισμοί στην Κύπρο, τα πρώτα χρόνια μετά την εισβολή. Πάλι σαν προσωρινό μέτρο, για να έχουν οι άνθρωποι αυτοί ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι τους, έστω και μικρό. Η δημιουργία των συνοικισμών ανακούφισε χιλιάδες ανθρώπων, αφού βρήκαν μια σαφώς καλύτερη στέγη για τους εαυτούς τους και τα παιδιά τους.
Το προσωρινό έγινε μόνιμο όμως. Τα χρόνια πέρασαν και οι συνοικισμοί γέρασαν. Όσοι κατάφεραν να σταθούν στα πόδια τους οικονομικά, εγκατέλειψαν τους συνοικισμούς και έχτισαν το δικό τους σπίτι ή προχώρησαν στην ενοικίαση σπιτιού. Κάποιοι έμειναν πίσω, μαζί με τα προβλήματα που χρόνο με το χρόνο γίνονταν όλο και περισσότερα.
Τα προβλήματα συντήρησης των σπιτιών, λόγω οικονομικών δυσκολιών, είναι η μία πτυχή του προβλήματος. Η δεύτερη αφορούσε στα διάφορα άλλα προβλήματα που προκαλούσε η προσφυγιά, κοινωνικά και ψυχολογικά, που ρίζωσαν βαθιά στις ψυχές τους συνέπεια των βίωσαν κατά τη διάρκεια της εισβολής αλλά και μετά, προσπαθώντας να σταθούν στα πόδια τους μακριά από το τόπο τους και τα σπίτια τους και περιμένοντας εναγωνίως να ακούσουν για κάποια λύση που τους επέτρεπε να επιστρέψουν πίσω.
Πριν από λίγα χρόνια η Κυβέρνηση αποφάσισε τη συντήρηση των σπιτιών των προσφυγικών συνοικισμών, αφού ο χρόνος είχε αρχίσει να αφήνει έντονα τα σημάδια του στο πέρασμά του. Ταυτόχρονα είχε παρθεί η απόφαση για έκδοση τίτλων ιδιοκτησίας στους ένοικους των σπιτιών των συνοικισμών, ως ένα μικρό αντισταθμιστικό μέτρο για την απώλεια περιουσίας τους στα κατεχόμενα. Άλλωστε, οι υποχρεώσεις στο πέρασμα του χρόνου αυξάνονταν. Τα παιδιά των προσφύγων μεγάλωσαν. Παντρεύτηκαν, χωρίς να έχουν προίκα, έφευγαν για σπουδές έχοντας ελάχιστη οικονομική βοήθεια.
Σήμερα η κατάσταση στους πλείστους συνοικισμούς έχει αλλάξει σε σχέση με αυτή που παρουσίαζαν πριν από μερικά χρόνια. Πολλά σπίτια έχουν επιδιορθωθεί και παλιές πολυκατοικίες σε κάποιους συνοικισμούς αντικαστάθηκαν από καινούριες. Όχι όμως σε όλους. Το πρόγραμμα συντήρηση συνεχίζεται.
Πέραν αυτών, η σύνθεση του πληθυσμού άλλαξε στο πέρασμα του χρόνου. Οι πλείστοι πλέον κάτοικοι των συνοικισμών είναι κάποιας ηλικίας. Τα τελευταία χρόνια, μετά την απόκτηση τίτλων ιδιοκτησίας, κάποιοι άρχισαν να πουλούν τα σπίτια τους και κάποιοι άλλοι να τα ενοικιάζουν. Γι’ αυτό στους συνοικισμούς μπορεί να συναντήσει σήμερα κάποιος και νέους ανθρώπους και αλλοδαπούς. Αυτό φέρνει σταδιακά μια αλλαγή στην εικόνα των συνοικισμών, φυσικό επακόλουθο των αλλαγών που επήλθαν όλα αυτά τα χρόνια. Όπως ανέφερε στον «Φ» η αναπληρώτρια διευθύντρια του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως Αθηνά Αριστοτέλους, συνολικά στην Κύπρο σήμερα υπάρχουν 69 κυβερνητικοί οικισμοί, στις 5 επαρχίες της ελεύθερης Κύπρου, (Λευκωσίας, Λάρνακας, Ελεύθερης Αμμοχώστου, Λεμεσού και Πάφου) που περιλαμβάνουν 13.500 οικιστικές μονάδες.
«Μεταξύ των ετών 1975 και 1988 ανεγέρθηκε ο μεγαλύτερος αριθμός οικιστικών μονάδων, και μέχρι το 1992 ολοκληρώθηκε η ανέγερση όλων των κυβερνητικών οικισμών», ανέφερε η κ. Αριστοτέλους. «Στους κυβερνητικούς προσφυγικούς οικισμούς στεγάστηκαν 58.400 πρόσφυγες περίπου οι οποίοι αποτελούν γύρω στο 25% του συνολικού αριθμού των προσφύγων της τουρκικής εισβολής», εξήγησε η κ. Αριστοτέλους.
Λίγα χρόνια μετά την ανέγερση των συνοικισμών άρχισαν να διαφαίνονται και τα πρώτα προβλήματα στα σπίτια. Η ανέγερσή τους έγινε με την προοπτική του προσωρινού. Μικρά σπίτια, πρόχειρα, σε κάποιες περιπτώσεις χτισμένα όχι με πρώτης ποιότητας υλικά, με το σκεπτικό ότι θα ήταν για μερικούς μήνες ή χρόνια, μέχρι την επίλυση του Κυπριακού και επιστροφή των προσφύγων στα σπίτια τους. Εξάλλου, οι οικονομικές δυνατότητες του κράτους τον πρώτο καιρό μετά την εισβολή δεν ήταν οι καλύτερες και αυτό που προείχε ήταν η στέγαση αυτού του κόσμου, έστω και σε πρόχειρα κτισμένους συνοικισμούς.
Το πέρασμα του χρόνου όμως ήταν μακρύ και σύντομα τα κτηριακά προβλήματα άρχισαν να κάνουν την καθημερινότητα των ανθρώπων δύσκολη. Τα προβλήματα των συνοικισμών απασχόλησαν έντονα τις εκάστοτε κυβερνήσεις και το θέμα έφτανε συχνά και στη Βουλή. Αρχές της δεκαετίας του 1990 πάρθηκε τελικά η απόφαση για εργασίες συντήρησης και επιδιόρθωσης των συνοικισμών.
«Μεταξύ των ετών 1992 και 2013 γίνονταν εργασίες επιδιόρθωσης και συντήρησης των οικιστικών μονάδων σε όλους τους κυβερνητικούς οικισμούς», ανέφερε η αν. διευθύντρια του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, Αθηνά Αριστοτέλους. Όπως είπε, αντιμετωπίζονταν κυρίως προβλήματα σε κτήρια μη φέροντα δομικά στοιχεία, δηλαδή υδραυλικά, μονώσεις, ηλεκτρολογικά, ξυλουργικά, μπογιατίσματα κ.λπ. και περιορισμένα σε φέροντα δομικά στοιχεία, όπως καθιζήσεις, ρωγμές, οξείδωση οπλισμού, αποσάθρωση σκυροδέματος κ.λπ..
«Από το 2013, παρά την οικονομική κρίση και τη συνεπακόλουθη οικονομική στενότητα του Κράτους, γίνονται εργασίες επιδιόρθωσης και συντήρησης των οικιστικών μονάδων σε όλους τους κυβερνητικούς οικισμούς με στόχο την αντιμετώπιση κυρίως των περιστατικών που έχουν σχέση με θέματα ασφάλειας και δημόσιας υγείας των κατοίκων – καθιζήσεις, ρωγμές, οξείδωση οπλισμού, αποσάθρωση σκυροδέματος, υδραυλικά, μονώσεις», πρόσθεσε η κ. Αριστοτέλους.
Όσον αφορά στο πρόγραμμα αναδόμησης, όπως είπε η κ. Αριστοτέλους, το 1999 έγιναν εκτεταμένες μελέτες για την αποτίμηση της σεισμικής επάρκειας των δημοσίων κτηρίων. Συγκεκριμένα:
- Έχουν επιλεγεί 8 κυβερνητικοί οικισμοί που παρουσίαζαν τα σοβαρότερα και μεγαλύτερα προβλήματα και προωθήθηκε Πρόγραμμα Αναδόμησης, δηλαδή κατεδάφιση υφισταμένων κτηρίων και ανέγερση νέων, επισκευή/ενίσχυση και ριζική βελτίωση κτηρίων. Πρόκειται για τους συνοικισμούς Πάνω Λακατάμιας, Στρόβολος ΙΙ, Άγιος Παύλος και Άγιος Μάμας στη Λευκωσία, Άγιος Αθανάσιος, Λινόπετρας και Μακάριος ΙΙΙ στη Λεμεσό και Άγιοι Ανάργυροι Ι στη Λάρνακα.
- Έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες αναδόμησης, επισκευής/ενίσχυσης και ριζικής βελτίωσης των κτηρίων σε 5 κυβερνητικούς οικισμούς ως εξής:
1. Επαρχία Λευκωσίας:
α. Κυβερνητικός Οικισμός Πάνω Λακατάμιας (Ανθούπολη):
Αναδόμηση: 14 πολυκατοικίες
(224 διαμερίσματα)
128 ισόγειες και διώροφες κατοικίες
Επιδιόρθωση/ενίσχυση και ριζική βελτίωση: 512 ισόγειες και διώροφες κατοικίες
β. Κυβερνητικός Οικισμός Άγιος Παύλος:
Αναδόμηση: 2 πολυκατοικίες
(29 διαμερίσματα)
Επιδιόρθωση/ενίσχυση και ριζική βελτίωση: 11 πολυκατοικίες (135 διαμερίσματα) 122 ισόγειες και διώροφες κατοικίες
2. Επαρχία Λεμεσού:
α. Κυβερνητικός Οικισμός Μακάριος ΙΙΙ:
Αναδόμηση: 2 πολυκατοικίες
(32 διαμερίσματα)
53 ισόγειες και διώροφες κατοικίες
Επιδιόρθωση/ενίσχυση και ριζική βελτίωση: 18 πολυκατοικίες (108 διαμερίσματα) 178 ισόγειες και διώροφες κατοικίες
β. Κυβερνητικός Οικισμός Άγιος Αθανάσιος:
Αναδόμηση: 10 πολυκατοικίες (140 διαμερίσματα) επιδιόρθωση/ενίσχυση και ριζική βελτίωση: 272 ισόγειες και διώροφες κατοικίες
γ. Κυβερνητικός Οικισμός Λινόπετρα:
Επιδιόρθωση/ενίσχυση και ριζική βελτίωση: 21 πολυκατοικίες (180 διαμερίσματα) 441 ισόγειες και διώροφες κατοικίες
Παράλληλα, σύμφωνα με την κ. Αριστοτέλους, συνεχίζονται οι εργασίες αναδόμησης, επισκευής/ενίσχυσης και ριζικής βελτίωσης των κτηρίων σε 3 κυβερνητικούς οικισμούς ως εξής:
1. Επαρχία Λευκωσίας:
α. Κυβερνητικός Οικισμός Στρόβολος ΙΙ:
Ολοκληρώθηκε η αναδόμηση σε 4 πολυκατοικίες που αφορούν 51 διαμερίσματα και 2 κατοικίες. Παράλληλα έγινε επιδιόρθωση/ενίσχυση και ριζική βελτίωση σε 437 ισόγειες και διώροφες κατοικίες.
Οι υπολειπόμενες εργασίες αφορούν στην αναδόμηση σε 15 πολυκατοικίες (213 διαμερίσματα) και την επιδιόρθωση/ενίσχυση και ριζική βελτίωση σε 96 ισόγειες και διώροφες κατοικίες
β. Κυβερνητικός Οικισμός Άγιος Μάμας:
Ολοκληρώθηκε η αναδόμηση σε 8 πολυκατοικίες που αφορούν 97 διαμερίσματα και 13 ισόγειες και διώροφες κατοικίες. Παράλληλα έγινε επιδιόρθωση/ενίσχυση και ριζική βελτίωση σε 60 ισόγειες και διώροφες κατοικίες
Οι υπολειπόμενες εργασίες αφορούν την αναδόμηση 7 πολυκατοικιών (115 διαμερίσματα) και την επιδιόρθωση/ενίσχυση και ριζική βελτίωση για 159 ισόγειες και διώροφες κατοικίες.
2. Επαρχία Λάρνακας:
Κυβερνητικός Οικισμός Άγιοι Ανάργυροι Ι:
Ολοκληρώθηκε η αναδόμηση και αφορά 3 πολυκατοικίες (39 διαμερίσματα) και την επιδιόρθωση/ενίσχυση και ριζική βελτίωση σε 286 ισόγειες και διώροφες κατοικίες. Σε εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες για αναδόμηση 3 πολυκατοικιών (39 διαμερίσματα)
Υπολειπόμενες εργασίες αφορούν την αναδόμηση σε 3 πολυκατοικίες (39 διαμερίσματα).
10.138 τίτλοι ιδιοκτησίας
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί 10.138 τίτλοι ιδιοκτησίας και 1.613 πιστοποιητικά μίσθωσης για οικιστικές μονάδες σε τουρκοκυπριακή μη απαλλοτριωμένη γη. Όπως εξήγησε η κ. Αριστοτέλους, οι πωλήσεις, οι δωρεές κ.λπ. γίνονται μέσω του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας. Οπόταν δεν υπάρχουν στοιχεία για το πόσα σπίτια σε προσφυγικούς συνοικισμούς άλλαξαν χέρια. «Σημειώνεται ότι στους τίτλους ιδιοκτησίας που εκδίδονται υπάρχει σημείωση με την οποία απαγορεύεται η μεταβίβαση της οικιστικής μονάδας πριν παρέλθουν 5 χρόνια από την ημερομηνία εγγραφής των δικαιούχων, εκτός αν πρόκειται για μεταβίβαση σε τέκνα ή σε κληρονόμους λόγω θανάτου ή εάν το ακίνητο εκποιηθεί με διάταγμα δικαστηρίου», σημείωσε η κ. Αριστοτέλους.
Όσον αφορά στο μέλλον των συνοικισμών, η κ. Αριστοτέλους σημείωσε ότι σύμφωνα με πληροφορίες από την Υπηρεσία Μέριμνας και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων υπάρχουν αρκετά νεαρά ζευγάρια πρόσφυγες τα οποία έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για στέγαση σε κυβερνητικούς οικισμούς.
«Περισσότερες πληροφορίες και αριθμοί είναι δυνατό να ληφθούν από την Υπηρεσία Μέριμνας και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων που είναι και η αρμόδια υπηρεσία», σημείωσε.
Στο ψυγείο λόγω κρίσης
Όπως ανέφερε η αν. διευθύντρια του Τμήματος Πολεοδομίας, υπάρχουν τέσσερα προγράμματα με βάση αποφάσεις Υπουργικού Συμβουλίου που αφορούν στην κυβερνητική πολιτική για τους συνοικισμούς. Οι εργασίες ωστόσο των προγραμμάτων αυτών έχουν επιβραδυνθεί λόγω της δημοσιονομικής κατάστασης που επικρατεί. Συγκεκριμένα τα προγράμματα αυτά αφορούν τα εξής:
α. Πρόγραμμα αναδόμησης, επισκευής/ενίσχυσης και ριζικής βελτίωσης των κτηρίων:
Μέχρι σήμερα επιδιορθώθηκαν 2.731 οικιστικές μονάδες και ανεγέρθηκαν 847 νέες οικιστικές μονάδες. Για την ολοκλήρωση του προγράμματος αυτού υπολείπεται η ανέγερση 367 οικιστικών μονάδων και η επιδιόρθωση 255 οικιστικών μονάδων.
β. Ανέγερση 358 νέων οικιστικών μονάδων σε ελεύθερους χώρους των κυβερνητικών οικισμών Τσιακκιλερό και Κόκκινες, στη Λάρνακα
Οι πιο πάνω 358 οικιστικές μονάδες προβλέπεται να διατεθούν σε ήδη εγκεκριμένους δικαιούχους δηλαδή νεαρά ζευγάρια πρόσφυγες για στέγαση σε κυβερνητικούς οικισμούς, οι οποίοι αναμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα να στεγαστούν λόγω έλλειψης διαθέσιμων οικιστικών μονάδων.
Μέχρι σήμερα έχουν ανεγερθεί 148 οικιστικές μονάδες.
γ. Ανέγερση 402 νέων οικιστικών µονάδων σε κενούς χώρους εντός κυβερνητικών οικισµών, παγκύπρια.
Οι πιο πάνω 402 οικιστικές μονάδες προβλέπεται να διατεθούν σε ήδη εγκεκριμένους δικαιούχους, δηλαδή νεαρά ζευγάρια πρόσφυγες για στέγαση σε κυβερνητικούς οικισμούς, τα οποία αναμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα να στεγαστούν λόγω έλλειψης διαθέσιμων οικιστικών μονάδων.
Μέχρι σήμερα έχουν ανεγερθεί 53 οικιστικές μονάδες.
δ.Τοποθέτηση ανελκυστήρων σε υφιστάμενες πολυκατοικίες κυβερνητικών οικισμών, παγκύπρια.
Μέχρι σήμερα έχουν τοποθετηθεί 109 ανελκυστήρες σε υφιστάμενες πολυκατοικίες.
Πέραν αυτών, όπως πρόσθεσε η κ. Αριστοτέλους, μετά από οδηγίες του Υπουργείου Εσωτερικών, τεχνική επιτροπή του τμήματος, που αποτελείται από πολιτικούς μηχανικούς, άρχισε τη διερεύνηση της στατικής επάρκειας του φέροντα οργανισμού των υφιστάμενων πολυκατοικιών των κυβερνητικών οικισμών, πέρα από τους κυβερνητικούς οικισμούς που εντάχθηκαν σε πρόγραμμα αναδόμησης, επιδιόρθωσης/ενίσχυσης, με σκοπό να καθοριστούν οι επεμβάσεις που πιθανόν να πρέπει να γίνουν για την ενίσχυση των κτιρίων.
«Μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρωθεί οι δύο πρώτες φάσεις της διερεύνησης σε 54 πολυκατοικίες 4 κυβερνητικών οικισμών στη Λευκωσία. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, 3 πολυκατοικίες στον Κυβερνητικό Οικισμό Άγιος Ελευθέριος, στα Λατσιά, κρίθηκαν ως μη επισκευάσιμες και ήδη κατεδαφίστηκαν», δήλωσε. «Οι υπόλοιπες πολυκατοικίες κρίθηκαν επισκευάσιμες και θα εκπονηθεί στατική μελέτη για την αποτίμηση της στατικής επάρκειας του στατικού φορέα των πολυκατοικιών ώστε να μπορούν να καθοριστούν οι επεμβάσεις που πιθανόν να πρέπει να γίνουν για την ενίσχυση των κτιρίων. Δύο επιπλέον πολυκατοικίες στον Κυβερνητικό Οικισμό Στρόβολος ΙΙΙ κρίθηκαν ως μη επισκευάσιμες και ήδη κατεδαφίστηκαν», πρόσθεσε.
Τέλος, η κ. Αριστοτέλους σημείωσε ότι οι εργασίες συντήρησης θα συνεχιστούν με συμβόλαια διάρκειας 2 χρόνων τα οποία καλύπτουν όλους τους κυβερνητικούς οικισμούς, παγκύπρια. Τα συμβόλαια αυτά περιλαμβάνουν εργασίες επιδιόρθωσης των οικιστικών μονάδων, με στόχο την αντιμετώπιση κυρίως περιστατικών που έχουν σχέση με θέματα ασφάλειας και δημόσιας υγείας των κατοίκων των κυβερνητικών οικισμών.
Γράφει ο Φρίξος Δαλίτης
from hellasforce | Ανεξάρτητο Ειδησεογραφικό Δίκτυο http://ift.tt/VZ5b5a
via IFTTT
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου